Anayasa Hukuku Dersleri

"14. Baskısı yapılmış olan kitap temelde üniversite birinci sınıf öğrencileri için hazırlanmış olsa da ele aldığı konular bakımından herkese hitap etme özelliğine sahiptir. Bu çalışma, siyasetçiler ve kamu yöneticileri için de gerekli bir kaynak özelliği taşımaktadır. Konuları ele alış ve anlatım biçimi, kavram yığınından çok, "anayasal sorunları çözmeye elverişli sistematik bilgi" amacına yöneliktir. Çalışmada, kurumsal (kurumlar) anayasa hukuku, özgürlükler anayasa hukuku ve anayasal usul hukuku (anayasa yargısı), üç kısım olarak dengeli bir şekilde işlenmiştir." (Tanıtım Yazısı)

İÇİNDEKİLER

İÇİNDEKİLER III
BAŞLICA KISALTMALAR XV
GENEL GİRİŞ:
ANAYASA VE HUKUKU
I.- ANAYASALARIN ORTAYA ÇIKIŞI VE EVRİMİ 2
A) ANAYASACILIK HAREKETLERİ 2
1.- XIX. Yüzyıl: Liberal Anayasacılık 3
2.- XX. Yüzyıl: Sosyalist anayasalar ve liberal anayasacılığın evrimi 6
a) SSCB Geleneği ve Sosyalist Anayasacılık 6
b) Sosyalleşme ve Neo-liberal Dalga 7
3.- XXI. Yüzyıl: çok düzeyli anayasacılık eğilimi 8
B) ANAYASAL AYRIMLAR 10
1.- Maddî Anlamda ve Şeklî Anlamda Anayasa 10
2.- Sert Anayasa ve Esnek Anayasa 11
3.-Yazılı Anayasa ve Kodifiye Edilmemiş Anayasa 12
4.- Üniter devlet ve federal devlet anayasaları 13
5.- Sosyal/ İktisadi ve Mali ve Çevresel Anayasa 13
6.- Çerçeve Anayasa ve Düzenleyici Anayasa 14
C) HUKUK DEVLETİ 15
1.- Hukuk Devleti Kavramının Evrimi 15
2.- Düzenek Olarak Hukuk Devleti 18
3.- İçerik Olarak Hukuk Devleti 20
II.- ANAYASALARIN YAPIMI VE DEĞİŞTİRİLMESİ 22
A) ANAYASA YAPIMI: KURUCU İKTİDAR 22
1.- Kopma dönemi ve anayasal düzenin devamlılığı 23
2.- Hangi usuller? 24
a) Yönetcilerin belirleyici olduğu usuller 24
b) Demokratik usuller 25
3.- Hangi içerikte? 28
B) ANAYASANIN DEĞİŞTİRİLMESİ: TÜREV (TALİ) KURUCU İKTİDAR 28
1.- Usul Kuralları ve Aşamaları 29

a) Değişiklik Teklifi (önerisi) 29
b) Görüşme ve kabul 30
c) Doğrudan yayımlama veya halkoyuna başvurma 31
2.- Ortam ve koşullara ilişkin kayıtlamalar 33
a) Olağanüstü hal, sıkıyönetim ve savaş halleri 33
b) Zaman, süre ve tarih bakımından 34
c) Türkiye: 16 Nisan Halkoylaması ile ilgili tartışmalar 34
3.- İçerikle İlgili Kayıtlamalar 36
a) Değiştirilemez Hükümler 36
b) Koruyucu maddelerin hukuki değeri 37
c) Hukuk ve hukuk-ötesi etkenler 38
C) KURUCU İKTİDAR VE ULUSLARARASI HUKUK 41
1.- Kurucu erk ve uluslararası kuruluşlar 41
2.- Uluslararası hukuk ve anayasal içerik 42
3.- Karşılaştırmalı anayasa hukuku ve ulus-ötesi anayasacılık 43
III.- ANAYASANIN ÜSTÜNLÜĞÜ, YORUMU VE KONUSU 43
A) ÜSTÜN NORM OLARAK ANAYASA 43
1.- Program anayasa ve normatif anayasa ayrımı 43
2.- Kurallar kademelenmesi ve üstün norm 45
3.- Hukuk dallarının anayasalaşması 46
B) ANAYASA HUKUKUNDA YORUM VE YÖNTEM 49
1.-Yorum faaliyeti ve ilkeleri 49
2.- Klasik yorum yöntemleri 50
3.- Anayasa hukuku yöntemi ve siyaset bilimi 51
C) ANAYASA HUKUKUNUN ÜÇ ANA KONUSU 54
1.- Kurumsal Anayasa Hukuku 55
2.- Özgürlükler Anayasa Hukuku 55
3.- Anayasal Usul Hukuku (Anayasa Yargısı) 56

BİRİNCİ KISIM
KURUMSAL ANAYASA HUKUKU
BİRİNCİ BÖLÜM
DEVLET VE SİYASAL İKTİDAR
I.- DEVLET: HUKUKÎ TANIM ÖĞELERİ 61
A) ÜLKE: YERYÜZÜ PARÇASI 62
1.- Ülkenin özellikleri 62
a) Sınırların belirlenmesi 62
b) Ülke sınırları: Süreklilik ilkesi 65
c) Ülkesel birlik ve bütünlük 66
2.- Anayasanın düzenleme konusu olarak ülke 66
3.- Nitelikli ve sürdürülebilir bir ülke 67
B) İNSAN TOPLULUĞU 69
1.- Yurttaşlık ve milliyet 69
2.- Halk ve ulus (millet) 72
3.- Ulus-devlet ve çokuluslu devlet 74
C) HUKUKÎ VE SİYASAL ÖRGÜTLENME: GENEL ÇERÇEVE 76
II.- SİYASAL İKTİDAR: SİYASAL AÇIDAN DEVLET 78
A) İKTİDAR OLGUSU VE DEVLET İKTİDARI 78
1.- İktidar nedir? 79
2.- Evrimi bakımından devlet iktidarı 80
3.- Zaman ve mekân ilişkisi yönünden devlet iktidarı 80
B) DEVLET İKTİDARININ AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ 82
1.- Meşruluk (meşruiyet) 82
a) Meşruluk nedir? 82
b) Meşruluğun kaynakları 83
2.- Süreklilik: iktidarın kurumsallaşması 84
3.- Egemenlik: yetki tekeli ve sınırları 85
C) EGEMENLİK ANLAYIŞININ EVRİMİ 85
1.- Teokratik anlayıştan demokratik egemenliğe 85
2.- Asli ve üstün iktidar olarak egemenlik 86
3.- Egemenlik kavramının evrimi ve sınırları 87
a) Devletin hukuka uyma sorunu: Hukuk devleti 87
b) Devlet-ötesi etkenlerden kaynaklanan sınırlar 88
III.- SİYASAL ÖĞRETİLERE GÖRE DEVLET 93
A) KAVRAMSAL AÇIKLAMALAR 93
1.- Siyasal öğreti (doctrine politique) 93
2.- Siyasal rejim ve siyasal sistem 94
3.- Devlet nedir? 96
B) BAŞLICA DEVLET ANLAYIŞLARI 96
1.- Liberal Devlet 97
2.- Sosyalist Devlet 99
3.- Faşist Devlet 101
C) KURAM VE UYGULAMA AYRIŞMASI 102
1.- İktidar ve özgürlük sorunu 102
2.- Refah Devleti ve Sosyal Devlet 104
3.- XXI. Yüzyıl Devleti: Arayışın yönleri 106
İKİNCİ BÖLÜM
ERKLER (İKTİDARLAR) AYRILIĞI
(YÖNETİM BİÇİMLERİ VE DEVLET BİÇİMLERİ)
I.- YASAMA/YÜRÜTME/YARGI: DEVLETİN SACAYAĞI 112
A) YASAMA (TEŞRİ) 112
1.- Yasamanın yapısı: tek meclis ve çift meclis 112
a) Tek veya çift meclis: gereklilik mi, tercih mi? 112
b) Meclislerin oluşumu, görev süresi ve sona ermesi 113
c) İkinci meclis üzerine tartışmalar 114
2.- Yasama işlevi ve işlemleri 118
a) Çalışma tarzı ve işleyişi 118
b) Yasama İşlevi 119
c) Yasama işlemleri 121
3.- Yasama meclisi üyeliği 123
a) Seçimi ve temsil özelliği 123
b) Yasama sorumsuzluğu 124
c) Yasama dokunulmazlığı 124
B) YÜRÜTME (İCRA) 125
1.- Yürütmenin yapısı 125
a) Monist yürütme 126
b) Düalist yürütme 126
c) Sorumluluk ve sorumsuzluk 127
2.- Yürütmenin işlevleri 128
a) Yürütmenin güçlenmesi 128
b) Yürütmenin işlemleri 128
c) Yürütmenin düzenleme yetkileri 129
3.- Olağanüstü yönetim usulleri 130
C) YARGI (KAZA) 132
1.- Yargı bağımsızlığı 132
2.- Yargı düzenleri: birlik veya ikili düzen 134
3.- Yargı ve demokrasi 135
II.- YATAY ERKLER AYRILIĞI: YÖNETİM BİÇİMLERİ 135
A) PARLAMENTER REJİM 136
1.- Doğuşu 137
2.- Parlamenter rejimin temel mekanizmaları 138
3.- Parlamenter rejimde alt-ayrımlar 140
B) BAŞKANLIK REJİMİ 142
1.- ABD’de Başkanlık Rejimi: tanım öğeleri 142
2.- Başkan ve Kongre’nin karşılıklı eylem araçları: işbirliği gereği 143
3.- Uygulamada başkanlık rejimi 144
4.- ABD dışında başkanlık rejimi 145
C) KURAM VE UYGULAMA ARASINDAKİ FARKLILAŞMALAR 147
1.- Kuramsal temeller 147
2.- Yarı-Başkanlık Rejimi ve Meclis Hükümeti 150
a) Fransa Modeli: yarı-başkanlık mı, yarı- parlâmenter mi? 150
b) İsviçre: Meclis Hükümeti mi, karma bir rejim mi? 153
c) Avrupa ve Akdeniz Mekanında Parlamentoculuk Yaygın 153
3.- Türkiye’de rejim ve sistem sorunsalı 155
a) Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Türkiye Deneyimi 156
b) 1982 Anayasası dönemi: Cumhurbaşkanı seçimi 157
c) Olağanüstü yönetim altında rejim ve sistem değişikliği 159
III.- DÜŞEY ERKLER AYRILIĞI: DEVLET BİÇİMLERİ 161
A) ÜNİTER (TEKİL/TEK YAPILI) DEVLET 162
1.- Merkeziyetçi Üniter Devlet 162
2.- Adem-i Merkeziyetçi Üniter Devlet 163
3.- Yetki Genişliği ve Adem-i Merkeziyet Birlikteliği 165
B) BÖLGESEL/BÖLGELİ DEVLET 167
1.- Bölgesel yasama yetkisi 167
2.- Bölgesel özerklik alanı 168
3.- Devletin Birliği İçin Anayasa Mahkemesi Güvencesi 170
C) FEDERAL DEVLET 171
1.- Federal Devletin Örgütlenmesi 171
a) Yapılanma ilkesi: İki düzeyde ve yan yana 171
b) Anayasal Özerklik 173
c) Katılım İlkesi 174
2.- Federalizmin oluşumu: Ayrışma ve Birleşme 175
3.- Devlet Birlikleri/ Konfederasyonlar ve AB 176
a) Devlet Birlikleri 176
b) Konfederasyon 177
c) Avrupa Birliği (AB) 178
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
DEMOKRASİ

I.- DEMOKRASİ KURAMLARI VE EVRİMİ 183
A) MONARŞİ, CUMHURİYET VE DEMOKRASİ 183
1.- Monarşi 184
2.- Cumhuriyet 185
3.-Demokrasi 185
B) İKİ DEMOKRATİK EGEMENLİK ANLAYIŞI 186
1.- Halk Egemenliği 187
2.- Ulus (Millet) Egemenliği 188
3.- Anayasalarda Egemenlik 191
C) TEMSİLİ, YARI-DOĞRUDAN VE DOĞRUDAN DEMOKRASİ 192
1.- Temsilî Hükümet ve evrimi 192
a) Genel Oy ve Parlamentoculuğun gelişimi 192
b) Yasama erki 194
c) Anayasa Yargısının etkisi 194
2.- Yarı-Doğrudan Demokrasi 195
a) Halkın Yasama Girişimi 195
b) Halkoylaması (Referandum) 196
c) Halkın Yasama Vetosu 199
3.- Doğrudan Demokrasinin ölçüsü nedir? 200
II.- SEÇİMLER VE SİYASAL PARTİLER 201
A) SEÇİMLER 202
1.- Seçimin temel kavramları 202
a) Oy hakkı 202
b) Seçim çevreleri ve tercihli oy 204
c) Baraj kayıtları 205
2.- Seçim sistemleri 207
a) Çoğunluk sistemi 207
b) Orantılı temsil sistemi 208
c) Karma sistemler 209
3.- Seçim ve referandumların denetimi 210
B) SİYASAL PARTİLER 211
1.- Parti sistemleri 211
a) Tek parti 212
b) İki-parti sistemi 212
c) Çok-parti sistemi 213
2.- Parti örgütleri 213
3.- Partiler hukuku 214
C) PARTİLER VE SEÇİMLER ARASINDA İLİŞKİLER 215
III.- ÇOĞUNLUKÇU VE ÇOĞULCU DEMOKRASİ 216
A) ERKLER AYRILIĞI ÖLÇÜTÜNÜN YETERSİZLİĞİ VE ALT SİSTEMLER 217
B) DENGE VE DENETİM DÜZENEKLERİ 220
1.- Anayasal kurumlar düzleminde 220
2.- Merkez- çevre ilişkilerinde 221
3.- Devlet-toplum ilişkileri ve uluslararası toplum 221
C) SİYASAL MÜNAVEBE GÜVENCESİ: ÇOĞUNLUKÇU/ ÇOĞULCU
DEMOKRASİ BİRLİKTELİĞİ 222
1.- Siyasal iktidarın eldeğiştirmesinin asgari koşulları 222
2.- Demokratik görünümlü yönetimler 224
3.- Diktatörlük üzerine 224

İKİNCİ KISIM
ÖZGÜRLÜKLER ANAYASA HUKUKU
BİRİNCİ BÖLÜM
KAVRAMLAR, KAYNAKLAR VE İTİCİ GÜÇLER
I.- KAVRAMSAL TANIMLARIN ÖNEMİ 229
A) ÖZGÜRLÜK VE HAK: BENZER VE FARKLI ANLAMLAR 229
B) ÖZGÜRLÜK/EŞİTLİK/HAYSİYET: ÜÇ TEMEL KAVRAM 230
1.- Özgürlük 230
2.- Eşitlik 231
3.- Haysiyet 232
C) GENEL KURAMA GİDEN YOL 232
II.- ÖZGÜRLÜK VE HAKLARIN İTİCİ GÜÇLERİ VE EVRİMİ 233
A) İTİCİ GÜÇLER: DÜŞÜNSEL/TOPLUMSAL/HUKUKSAL 233
1.- Fikri (düşünsel/felsefi) gelişmeler 233
2.- Toplumsal Mücadele ve Kazanımlar 235
3.- Hukukileşme süreci 236
B) ÖZGÜRLÜK VE HAKLARIN EVRİMİ 237
1.- Kişi özgürlükleri ve siyasal haklar 237
2.- Sosyal, İktisadî, Kültürel Haklar ve Özgürlükler 238
3.- Çevre, Gelişme ve Barış Hakları 239
C) HAK VE ÖZGÜRLÜKLERDEN KAYNAKLANAN DEVLET YÜKÜMLÜLÜKLERİ 240
III.- HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİN HUKUKÎ KAYNAKLARI 241
A) ANAYASALAR 241
1.- Hak ve özgürlüklerin anayasalaşma süreci 242
2.- Nerede ve ne kadar, hangi hak ve özgürlükler? 245
3.- Anayasa ve Anayasa-Altı Düzenlemeler 247
B) ANAYASAL DEĞERDE KAYNAKLAR 248
1.- Hak ve Özgürlük Bildirgeleri 248
a) Uzun ve Devam Eden Bir Gelenek 248
b) Bildirgelerin Hukuksal Değeri 250
2.- Yargı Kararları 251
3.-Uluslararası Belgeler 252
İKİNCİ BÖLÜM
TÜRLERİ, HUKUKİ REJİMLERİ VE YORUMU
I.- HAK VE ÖZGÜRLÜK TÜRLERİ VE KATEGORİLERİ 255
A) GENEL ÇERÇEVE: İNSAN HAKLARI EVRENSEL BİLDİRGESİ 255
B) AYRIMLAR ÜZERİNE 256
1.- Üç statü (negatif/pozitif/aktif) ayrımı 257
2.- Üç kuşak (birinci/ikinci/üçüncü) ayrımı 258
C) ÖZEL OLARAK KORUNMASI GEREKEN KATEGORİLER 259
II.- BAŞLICA HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİN AÇIKLANMASI 260
A) KİŞİ ÖZGÜRLÜKLERİ VE SİYASAL HAKLAR 261
1.- Kişi hak ve özgürlükleri (bireysel özgürlükler) 261
a) Dokunulmaz haklar ve yaşam hakkı 261
b) Kişinin hareket özgürlükleri 262
c) Düşünce ve inanç özgürlükleri 263
2.- Toplu (kolektif) özgürlükler 266
a) Dernek özgürlüğü 267
b) Toplanma ve gösteri özgürlüğü 267
3.- Siyasal haklar 268
B) SOSYAL VE MESLEKİ İLİŞKİLERE GÖRE HAKLAR VE
ÖZGÜRLÜKLER 269
1.- İktisadi haklar 269
2.- Sosyal haklar 270
3.- Kültürel haklar 272
C) ÇEVRESEL HAKLAR 273
III.- HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİN YORUMU 275
A) YORUM YÖNTEMLERİNİN HAK VE ÖZGÜRLÜKLERE
UYGULANMASI 275
B) ANAYASA-İÇİ YORUM VE TÜRKİYE ÖRNEĞİ 277
1.- Özgürlük ve haklarda geçişler 278
2.- Bölümler arası ilişki bakımından 280
3.- “Genel hükümler” ve “genel esaslar” bağlamında 281
C) ULUSLARARASI BELGELER IŞIĞINDA YORUM 282
1.- Yasa-uluslararası belge 283
2.- Anayasa-İnsan hakları sözleşmesi 283
3.- Anayasa-uluslararası hukuk 283
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
DÜZENLEME, SINIRLAMA VE GÜVENCE İLKELERİ

I.- HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİN DÜZENLENMESİ VE SINIRLANMASI 285
A) DÜZENLEME İLKELERİ 285
1.-Doğrudan kullanım ilkesi 285
2.- Önbildirim ve önleyici usuller 286
3.- Usul gereklerinin anlamı 287
B) SINIRLANMASI 287
1.- Sınırlama ilke ve ölçütleri 288
2.- Olağanüstü yönetimler 291
II.- ULUSAL GÜVENCE SİSTEMİ 295
A) KORUYUCU KURALLAR VE GÜVENCE ÖLÇÜTLERİ 296
B) KURUMSAL DÜZENLEMELER 300
C) BAŞVURU HAKLARI 302
III.- ULUSLARARASI GÜVENCE SİSTEMİ 303
A) HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİ TANIMAK 304
B) YARGISAL NİTELİKTE OLMAYAN KORUMA SİSTEMLERİ 305
1.- Birleşmiş Milletler Konsey ve Komiteleri 305
a) İnsan Hakları Konseyi 306
b) İnsan Hakları Komitesi 306
c) Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Komitesi 307
d) İşkenceyi Önleme Komitesi 307
2.- Bölgesel Ölçek: kıtalar-arası/kıtalar/kıta-altı 308
a) Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilâtı (AGİT) 308
b) Afrika İnsan ve Halklar Hakları Şartı 308
c) Asya Kıtası: ASEAN 309
3.- Toplumlararası: İnsan Hakları Arap Şartı 310
C) YARGISAL KORUMA: İNSAN HAKLARI AVRUPA MAHKEMESİ 310
1.- İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Mahkemesi 312
2.- Bireysel Başvuru ve Kabuledilebilirlik Koşulları 313
3.- Mahkeme Kararları ve Uygulanması 315
a) Adil yargılanma hakkı: gerekçeli karar 316
b) Uygulama 317
c) Pilot karar ve yeniden yargılama 318

ÜÇÜNCÜ KISIM
ANAYASAL USUL HUKUKU
(ANAYASA YARGISI)
BİRİNCİ BÖLÜM
ANAYASAL YARGI MODELLERİ VE YETKİ ALANI
I.- ANAYASAL YARGI MODELLERİ 322
A) AMERİKA MODELİ: YÜKSEK MAHKEME 322
1.- Doğuşu: Marbury & Madison kararı 322
2.- Özellikleri 323
3.- Modelin ABD dışında yaygınlaşması 323
B) AVRUPA MODELİ: ANAYASA MAHKEMESİ 324
1.- Kuramdan uygulamaya 324
2.- Avrupa’da Temellenmesi 326
3.- Avrupa Modelinin yaygınlaşması 327
II.- ANAYASA YARGIÇLARI VE YETKİ ALANI 327
A) YARGIÇLARDA ARANAN NİTELİKLER 328
B) YARGIÇLARI BELİRLEME KURALLARI 329
1.- Yasama Organının Seçmesi 329
2.- Erkler Arasında Paylaşılmış Yetki 330
3.- Nitelik Sorunu: Liyakat ve Saydam Süreç 332
C) ANAYASA MAHKEMELERİNİN GÖREV VE YETKİLERİ 333
1.- Normatif hukuki işlemlerin uygunluk denetimi 333
2.- Yasama kararlarının denetimi 334
3.- Yargı kararlarının denetimi: Anayasa şikâyeti 334
4.- Siyasal partilerin denetimi 335
5.- Yüce Divan görevi: yargılama yetkisi 335
6.- Seçim (ve referandum) uyuşmazlıklarının denetimi 335
III.- ÖRGÜTLENME VE USUL İLKELERİ 335
A) TEK DAİRE VE ÇİFT DAİRE/BÖLÜM 335
B) USULDE FARKLILAŞMALAR 336
C) ORTAK PAYDA: GEREKÇE 337
İKİNCİ BÖLÜM
ANAYASAYA UYGUNLUK DENETİMİ
I.- DENETİMİN KONUSU VE ÖLÇÜ NORMLAR 340
A) DENETLENEN KURALLAR (NORMLAR) NELERDİR? 340
1.- Yasalar ve diğer düzenlemeler 340
a) Yapılmış işlemler üzerinde denetim 340
b) İhmal yoluyla anayasaya aykırılık 342
2.- Uluslararası Sözleşmelerin denetimi 343
3.- Anayasa Değişiklikleri üzerinde denetim 345
B) DENETİMDE ÖLÇÜ ALINAN KURALLAR (REFERANS NORMLARI) 348
1.- Anayasa: ana ölçüt 348
2.- Uluslararası Sözleşmeler: destek ölçüt 349
3.- Hukukun Genel İlkeleri (HGİ): pozitif hukuk-ötesi 352
II.- DENETİMİN ÖZELLİKLERİ VE ZAMANI 353
A) BAŞVURU YOLLARI VE ÖZELLİKLERİ 353
1.- Dava yolu (soyut) ile denetim 353
2.- İtiraz yolu (somut) ile denetim 356
a) Önsorun 356
b) Bekletici sorun 356
c) Anayasa Mahkemesi kararı ve sonuçları 358
3.- Anayasa şikâyeti (bireylerin başvurusu) ile denetim 359
B) UYGUNLUK DENETİMİ NE ZAMAN YAPILIR? 362
1.- Yürürlüğe girmeden önce (a priori) denetim 362
2.- Yürürlüğe girdikten sonra (a posteriori) denetim 363
3.- Önceden ve sonradan denetim birlikteliği 364
III.- UYGUNLUK DENETİMİNİN KAPSAM VE ETKİLERİ 367
A) BİÇİM VE ESAS DENETİMİ 367
1.- Biçim Yönünden 367
2.- Yetki Bakımından 368
3.-Esas Bakımından 369
B) KARAR TEKNİK VE TÜRLERİ 370
1.- “Basit” Kararlar 371
2.- “Yorumlayıcı” kararlar ve gerekçelendirme 371
a) Yorum kayıtlarının anlamı 372
b) İki tipik örnek: Belçika ve İspanya 373
c) Türkiye’deki durum 375
3.- Yasama Organına Çağrı Kararları 377
C) KARARLARIN ETKİ VE SONUÇLARI 378
1.- Kararların Kesin ve Bağlayıcı Özelliği 379
2.- Kararların Zaman Yönünden Etkisi 381
3.- Askıya Alma/Yürürlüğü Durdurma/Geçici Tedbir 385
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ANAYASA YARGISININ İŞLEVİ VE MEŞRULUĞU
I.- ÜÇLÜ İŞLEV: HAKEMLİK/ BEKÇİLİK VE DEMOKRATİK İŞLEV 389
A) ANAYASAL KURUMLAR DENGESİ: HAKEMLİK 390
1.- Yatay erkler ayrılığı 390
2.- Düşey erkler ayrılığı 391
3.- Anayasanın bütün olarak uygulanması 392
B) HAK VE ÖZGÜRLÜKLER: BEKÇİLİK 392
1.- Üç Güvence Ölçütünü Yorumlamak 393
a) Demokratik toplum 393
b) Eşitlik ilkesi 395
c) Ölçülülük İlkesi 396
2.- “Yaşayan hukuk” uygulaması: korumak ve ilerletmek 398
a) Yurttaşların kurumları 398
b) Evrimleştirme ve güncelleştirme 398
3.- Özgürlük ve haklar alanı: genişletmek ve geliştirmek 399
C) DEMOKRATİK MEKANİZMALARIN GÖZETİMİ 400
1.- Seçimlerin ve referandumların denetimi 400
2.- Siyasal Partilerin Denetimi 401
3.- Yüce Divan Görevi 404
II.- ULUSLARARASI HUKUKUN MEŞRULAŞTIRICI İŞLEVİ 405
A) ANAYASALAR VE ULUSLARARASI KURALLAR ARASINDAKİ İLİŞKİ 405
B) ANAYASA YARGISI ÜZERİNDE ULUSLARARASI DENETİM 407
1.- Avrupa Sözleşmesi ve anayasalar 408
2.- İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi 410
a) Yorum Yöntemleri ve Güvence Ölçütleri 411
b) İHAM Kararlarının Anayasa Mahkemelerine Etkisi 413
c) İHAM karar ve gerekçelerinin meşrulaştırıcı işlevi 416
C) ANAYASA MAHKEMELERİ ARASINDA ETKİLEŞİM: TRANSNATIONAL CONSTITUTIONALISM 418
DİZİN 421
KAYNAKÇA 427