Sözleşmenin Değişen Şartlara Uyarlanması Hakkında

YARGITAY 13.HD, E.2013/16898  K.2014/18895  T.13.06.2014

ÖZET: Uyuşmazlık; yabancı para borcuyla borçlanan davacının aşırı kur farkının oluşmasıyla zor durumda kaldığını ileri sürmesiyle ortaya çıkmıştır. Davacının talepleri öncelikle sözleşmenin geçerliliğinin incelenmesine; sözleşmenin geçerli olması halinde mevcut sözleşmenin uyarlanmasına ilişkindir.

Sözleşme yapıldıktan sonra, borcun ifası imkansızlaşmasa bile, borçlunun sorumlu olmadığı bir sebeple aşırı ifa güçlüğünün ortaya çıkması durumunda TBK 138 uygulama alanı bulur. Hakimin izlemesi gereken yol; TBK 138'deki koşulların somut olaydaki varlığını araştırmak, gerekirse uzman bilirkişilerin görüşüne başvurmaktır.

DAVA VE KARAR: Davacı, 22/05/2008 tarihinde İsviçre Frangı'na endeksli konut finansman kredisi kullandığını, krediyi kullandığı tarih ile gelinen tarih arasında aşırı derecede kur farkı oluştuğunu bu nedenle kredi taksitlerini ödemede zor duruma düştüğünü ileri sürerek öncelikle sözleşmenin geçerli olup olmadığının tespitini, şayet geçerli olduğu tespit olunur ise sözleşme şartlarının mevcut duruma uyarlanmasını istemiştir.

Dava tarihi itibariyle 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu yürürlükte bulunup, dövizle borçlanmalarda Türk lirasının değer kaybettiğinin kolayca bilinecek ve öngörülebilecek bir husus olduğu vurgulanmıştır. Ancak, bu sonuca varılırken, hangi objektif kriterlerin bulunduğu açıklanmamış, sadece önceki krizler gösterilmiştir.

Yukarıda anlatılanlardan da anlaşılacağı üzere talep halinde, sözleşme şartlarının bir taraf aleyhine, öngörülemez şekilde, aşırı derecede değişmesi durumunda hakime sözleşmeye müdahale etme görevi yüklenmiştir. Bu nedenle hakim, bu koşulların bulunup bulunmadığını araştırmakla yükümlü olup, gerekirse bilirkişi incelemesi yapmalı ve uzman bilirkişilerden görüş almalıdır. 

Mahkemece yapılması gereken iş, yukarıda açıklanan ilkeler doğrultusunda tarafların iddia ve savunmalarına ilişkin tüm deliller toplanıp, uzman bir bilirkişi veya bilirkişi kurulundan rapor alınarak, tüm dosya kapsamı belge ve kanıtlar birlikte değerlendirilmek suretiyle sonucuna göre bir karar vermekten ibarettir.

 Mahkemece, sözleşmenin uyarlanmasına ilişkin açıklanan kural ve yöntemler gözetilmeden, eksik incelemeyle yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırıdır.

SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenle hükmün davacı yararına BOZULMASINA, 1100,00 TL duruşma avukatlık parasının davalıdan alınarak davacıya ödenmesine, 13.6.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.